Vignogn

Vignogn schai en in priel schurmegiau sin la spunda dil Péz Sezner. Il clima migeivel ei ina buna premissa per l’agricultura e la tratga da biestga vegn tgirada cun premura era dalla generaziun giuvna. Las differentas uniuns dil vitg promovan il spért da cuminonza.

Per l’emprema gada ei il num da Vignogn documentaus igl onn 1325. Biars supponan ch'il num Vignogn derivi da vin ni da vegna ed il calisch cun duas troclas iuas figurescha era sco emblem egl anteriur uoppen communal. Linguists pretendan denton che Vignogn seigi ina derivaziun dil plaid latin vicus (vitg). El temps medieval era Vignogn la sedia dils administraturs episcopals ‘de Viggun’. Enteifer la dertgira aulta da Lumnezia formava Vignogn ensemen cun Surcasti in’unitad economica. A quella constellaziun regorda il fatg che Vignogn possedeva vasts uauls sin la vart da Surcasti. Persuenter veva Surcasti aclas e cuolms sin intschess da Vignogn.

Ecclesiasticamein ha Vignogn apparteniu tochen il 1697 alla pleiv materna da Sogn Vintschegn a Pleif. A Vignogn vegnan la baselgia da Sogn Flurin e la caplutta da Sogn Gudegn denton menziunadas gia il 1345 sco filialas da Pleif. La baselgia oriunda ei vegnida remplazzada entuorn il 1500 digl edifeci actual gotic ch’ei vegnius prolungius il 1906 ella nav. Igl altar grond el stil gotic porta l’annada 1516 e deriva digl artist Jörg Kendel da Biberach. Oriundamein steva quei altar custeivel ella baselgia parochiala da Platta en Val Medel, il 1744 eis el vegnius transferius a Sogn Gion ed il 1906 ha el la finala anflau in plaz stabel ella baselgia parochiala da Vignogn. La caplutta oriunda da Sogn Gudegn ei stada periclitada da sbuadetschs, aschia ch’ins ha erigiu il 1648 ina caplutta nova cun il medem patrocini empau plinensi. Ton la lautga sco ina pintga orgla che datescha dil 1782 ein vegnidas transferidas il 1906 dalla baselgia parochiala ella caplutta da Sogn Gudegn. Entuorn igl onn 1970 ei era il santeri vegnius translocaus oragiu sper caplutta da Sogn Gudegn.

Sco ils ulteriurs vischinadis ha era Vignogn tempra purila. L’arrundaziun da funs ha levgiau la lavur e las stallas novas agl ur dil vitg dattan perdetga da purs giuvens ch’ein promts dad ir cun il temps e crein en lur avegnir. Las duas alps da Sezner ed Alpetta ein en possess communal. Damai che la casa da scola ei vegnida vita muort munconza da scolars sco era pervia ina reorganisaziun dil scolaresser eis ella vegnida transferida en ina casa da vacanzas, sport e cultura. L’aschinumnada Sentupada stat a disposiziun per vacanzas, camps da cant e musica sco era per sport.  

Il pign vitg da Vignogn ha adina tgirau cun premura e success cant e musica, seigi quei cun il chor viril fundaus il 1898, cun la societad da musica fundada il 1920 ni cun il chor mischedau fundaus il 1981. Era las ulteriuras uniuns promovan la cuminonza dil vitg. Ensemen cun Degen e Vella ei Vignogn part dalla societad da tir Rofna, che senumna dapi l'entschatta 2021 Uniun da tir Lumnezia.

Igl emprem da schaner 2013 fusiunescha Vignogn ensemen culs ulteriurs siat vischinadis tier la vischnaunca Lumnezia.